Heeft u er al eens bij stilgestaan dat een jaarlijkse gebitsverzorging van uw paard door een paardentandarts even belangrijk is als een bezoek van de hoefsmid, de jaarlijkse vaccinaties en ontwormingen?
WAAROM MOET UW PAARD NAAR DE TANDARTS?
Scherpe emailpunten met wonden in de wang.
Paardentanden zijn hun hele leven lang onderhevig aan slijtage: tijdens het eten van ruwvoer slijten de tanden van het paard langzaam af (2 à 3 mm per jaar). Ter compensatie hiervan schuiven de kiezen langzaam op richting de mondholte. Dit heet "eruptie" maar wordt vaak foutief omschreven als het "groeien" van de tanden. Het paardengebit is hierdoor continu onderhevig aan kleine veranderingen en het slijtageproces verloopt vaak niet 100% zoals het zou moeten.
Bijkomend heeft ieder paard op de buitenkant van de bovenkiezen en binnenkant van de onderkiezen scherpe emailpunten (glazuurpunten) die voor ongemak kunnen zorgen bij het eten en rijden. Deze punten kunnen zelfs verwondingen geven in de wangen en tong en worden daarom best elk jaar preventief afgerond.
BELANG VAN EEN GEZOND EN FUNCTIONEEL GEBIT
Paarden zijn ± 18 uur per dag bezig met eten en gebruiken hun tanden dus continu. Een onverzorgd gebit leidt vroeg of laat tot gezondheidsproblemen of pijn in de mond. Ook bij het rijden, zowel met bit als bitloos, speelt het gebit een belangrijke rol. Een jaarlijkse gebitsverzorging zorgt voor een optimaal mondcomfort en betere prestaties.
SYMPTOMEN
Het bot van het gehemelte is volledig weggetrokken door een te hoge kies. Dit paard at af en toe iets minder vlot...
Tandproblemen kunnen zorgen voor mechanische hinder of pijn. Spijtig genoeg zijn paarden meesters in het maskeren van tandproblemen en lijden ze in stilte. Hierdoor worden problemen vaak laattijdig of niet opgemerkt. Laat daarom een jaarlijkse controle uitvoeren! Indien je paard toch symptomen vertoont, kunnen deze variëren van subtiele tot duidelijke signalen: karakterveranderingen, rijtechnische problemen, eetproblemen (proppen maken, veel morsen, gekke bekken trekken,...), moeite met het afbijten van wortels of bieten, unilaterale neusvloei, overvloedig speekselen, vermageren, koliek, slokdarmobstructies, stinkende mondgeur enzovoort.
Bij paarden die bereden worden zullen problemen vaak sneller opgemerkt worden. Ook worden deze paarden vaak al systematisch jaarlijks behandeld. Spijtig genoeg wordt gebitsverzorging nog regelmatig overgeslagen bij paarden en pony's die niet bereden worden (zoals shetlanders, mini-paardjes, trekpaarden, ezels, fokmerries, gezelschapspaarden en -pony's,...). Ook zij kunnen tandproblemen ontwikkelen!
MEER DAN ALLEEN WAT VIJLEN
Een gebitsbehandeling bestaat uit 3 luiken:
Emailpunten voor en na het vijlen.
Afronden van de emailpunten:
Ieder paard heeft scherpe emailpunten die verwondingen kunnen geven in de mond. Deze punten kunnen jaarlijks afgerond worden om het mondcomfort te verhogen. Dergelijke afronding vormt de basis van de jaarlijkse gebitsbehandeling. Wanneer er geen verwondingen aanwezig zijn, worden ze preventief afgerond.
Correctie van slijtage afwijkingen zoals haken, golfgebit, verhoogde kiezen,... :
Wanneer boven- en onderkiezen niet aan gelijke snelheid afslijten op elkaar of uw paard geen perfect passend gebit heeft, ontstaan er al snel slijtage afwijkingen die tijdig door de tandarts gecorrigeerd moeten en kunnen worden. Kleine afwijkingen kunnen gecorrigeerd worden in één behandeling. Grotere afwijkingen (ontstaan door een behandeling te lang uit te stellen) moeten in meerdere keren met een interval van meerdere maanden gecorrigeerd worden. Herstel tot een normaal functioneel gebit duurt in dergelijk geval veel langer (proces van jaren). Volledig herstel tot een normaal gebit is bij oudere paarden vaak niet meer mogelijk.
Behandeling van andere problemen zoals diastema's, trekken van wolfstanden,... :
Naast slijtage afwijkingen kunnen er nog andere problemen aanwezig zijn in de mond die voor grote ongemakken kunnen zorgen zoals: diastema’s, losse tanden, tandfracturen, scheve tanden, problemen bij het wisselen, wolfstanden, abcessen, open wortelkanalen, cariës,… .
WANNEER MOET UW PAARD NAAR DE PAARDENTANDARTS?
Een jaarlijkse controle is de standaard regel. Op een jaar tijd zijn de emailpunten terug scherp en kunnen ze opnieuw gevijld worden. Bij jonge paarden gaat dit nog sneller en mogen ze zelfs halfjaarlijks gevijld worden, zeker wanneer men bezig is met het beleren van de paarden. Verder kunnen ook slijtageafwijkingen (zoals haken en verschillen in hoogte) bijgewerkt worden zodat er terug een normale situatie bekomen wordt.
Er staat geen minimum leeftijd op het krijgen van een gebitsbehandeling. Bij jaarlingen komen er ook scherpe emailpunten en haken voor op de melktanden die reeds bijgevijld kunnen worden. Anderzijds bestaat er ook geen maximum leeftijd. Ook als je paard nog maar enkele tanden heeft, is het belangrijk om het gebit te blijven controleren en behandelen. Wanneer een tand geen tegenoverliggende tand meer heeft, zal deze te hoog worden en raken in het tandvlees van de overzijde.
Tussen de leeftijd van 2.5 jaar en 4.5 à 5 jaar wisselen de tanden. In die periode is een halfjaarlijkse controle aangeraden. Het wisselen van de tanden kan zo goed opgevolgd worden (en waar nodig geholpen worden). Ook kunnen de emailpunten regelmatig bijgevijld worden, want de definitieve kiezen (die de melktanden vervangen) zullen nog niet bijgevijld zijn en hebben scherpe punten. Bij jonge paarden kunnen dan ook de wolfstanden verwijderd worden. Dit gebeurt best voordat ze beleerd worden, zodat het bit niet voor een onaangename ervaring zorgt.
In sommige gevallen zal een snellere hercontrole geadviseerd worden. Bijvoorbeeld wanneer een kies herhaaldelijke vijlbeurten nodig heeft om gecorrigeerd te worden, bij diastema's, tanden die stilaan los komen,... .
VAN GROOT TOT KLEIN EN OOK EZELS MOETEN NAAR DE TANDARTS!
Niet alleen paarden en pony's van groot (trekpaarden) tot klein (mini-paardjes en shetlanders), maar ook ezels moeten naar de tandarts. Op een paar details na hebben ezels hetzelfde gebit als paarden en kunnen zij dus dezelfde problemen krijgen. Ezels tonen bijna nooit pijn en lijden in stilte dus controleren is de boodschap!
Ieder paard heeft baat bij een goede gebitsverzorging, want een paard met een gezond gebit leeft langer en gelukkiger!
Voor meer info: neem hier een kijkje.