Equine Odontoclastic Tooth Resorption and Hypercementose

EOTRH is een aandoening die voor komt bij oudere paarden (gemiddeld 20 jaar) en tast voornamelijk de snijtanden aan. Soms kunnen ook de hoektanden (hengstentanden) en uitzonderlijk de eerste kiezen mee in het proces betrokken zijn. EOTRH komt tot uiting in twee vormen: resorptie en hypercementose. Bij resorptie (“gatenkaas”) lossen de tanden op doordat lichaamseigen cellen de tanden aanvallen. Dit gaat gepaard met een ontstekingsreactie die opgemerkt kan worden ter hoogte van het tandvlees. Bij hypercementose (“kippenboutjes”) wordt er een verdikking/woekering van de tanden gezien. Beide vormen kunnen apart of samen voor komen bij eenzelfde paard. Ook in één tand kunnen beide vormen gecombineerd zijn. Meestal worden eerst de buitenste snijtanden aangetast.

Van links naar rechts: RX foto van normale snijtanden, snijtanden met voornamelijk resorptie, snijtanden met voornamelijk hypercementose.

PIJN

EOTRH is een pijnlijk proces. Enerzijds door de ontsteking op de tanden, anderzijds door het loskomen van de tanden en de druk die erop ontstaat. Bij EOTRH begint het normale bot rondom rond de snijtanden te verdwijnen. Het afbijten van harde dingen doet dan pijn en lukt bij de meeste paarden ook niet meer. Een goede test om dit te controleren is de worteltest: normaal moet ieder paard zonder problemen een wortel kunnen afbijten. Lukt dit niet, dan is dit verdacht. Ook als de snijtanden niet gebruikt worden, blijft de pijn aanwezig. Dit wordt opgemerkt doordat ze doorgaans meer speekselen.

 

SYMPTOMEN

Een hele reeks van symptomen kan gezien worden bij EOTRH, toch hoeven deze niet allemaal aanwezig te zijn bij ieder paard: terugtrekken van het tandvlees, ontstoken tandvlees, zichtbare verdikking van de tandwortels, overmatig tandsteen, fistels, tanden die los komen of afbreken, tanden die uit elkaar beginnen wijken, overmatig speekselen, humeur verandering, hypercementose die zichtbaar wordt, gaatjes in tanden, vermageren, slechter in conditie staan,... .

Paarden met EOTRH hebben doorgaans geen moeite met eten, omdat de kiezen (waarmee het voedsel gemalen wordt) nog in orde zijn.

In het beginstadium zijn de symptomen nog tamelijk subtiel. Bij vergevorderde gevallen zijn de symptomen veel duidelijker en is de aandoening makkelijker te herkennen.

Al deze paarden hebben EOTRH. Bij de ene is het al duidelijker dan bij de andere:

 

DIAGNOSE

In het beginstadium is het niet altijd eenvoudig om de diagnose vast te stellen. Het maken van röntgenfoto’s geeft uitsluitsel over de aantasting van de tanden. 
Zelf kan je de worteltest doen. Als dit niet vlot lukt, is dit erg verdacht voor de aandoening.

 

BEHANDELING

De behandeling bestaat uit het trekken van de snijtanden. Vaak worden alle snijtanden verwijderd omdat de ziekte uiteindelijk alle snijtanden aantast. Bij vroeg opgemerkte gevallen kan er gekozen worden om enkel de aangetaste tanden te verwijderen, maar dit stopt de aandoening niet en vroeg of laat zullen alle snijtanden getrokken moeten worden. De tanden trekken is de enige manier om de pijn weg te nemen.

De ingreep kan staand gebeuren met lokale verdoving en sedatie. De eerste dagen wordt er nog een pijnstiller gegeven. Antibiotica is normaal niet nodig. De eerste dagen/weken zal de mond wat stinken: er blijven open wonden achter waar voedsel in zal kruipen. De wonden mogen dagelijks, in de mate van het mogelijke, gespoeld worden met water. De wondgenezing lijkt in het begin traag te gaan. Na 2-3 weken zie je al een duidelijke opvulling van de holtes door nieuw weefsel en na 6-8 weken zou alles zo goed als genezen moeten zijn.

 

NAZORG NA EXTRACTIE

Verbazingwekkend genoeg eten de paarden na de ingreep alsof er niets gebeurd is. Uiteraard blijven de kiezen staan en kunnen ze hiermee hun voeding kauwen. Qua voeding moet er dus weinig tot niets aangepast worden.

Paarden op de weide worden best in het begin bijgevoederd met hooi dat uit elkaar geschud is. Het eten van gras zal de eerste dagen tot weken wat moeilijker verlopen. Dit moeten ze zelf opnieuw leren en lukt meestal behoorlijk vlot. Begin best eerst met langer gras.

Paarden op stal kunnen gewoon verder hooi krijgen, geef zeker in het begin hooi dat uit elkaar geschud is (zonder hooinet). Eens het tandvlees genezen is, kan het hooi terug uit een hooitnet gegeven worden. (Test eerst of je paard dit kan.)

Let op voor automatische drinkbakken, dit kan in het begin nog pijnlijk zijn om tegen te duwen, dus zet zeker een ton water in de stal of weide zodat ze makkelijk kunnen drinken en ook hun mond kunnen spoelen.

 

RESULTAAT

Er is één klein esthetisch nadeel: eens de snijtanden weg zijn, heeft de tong geen steun meer en kan deze een stukje uit de mond komen hangen. De paarden hebben hier zelf geen last van, het is enkel een uniek zicht.
Eens alles genezen is, mag er terug gereden worden.

Heel veel eigenaars die hun paard laten behandelen, zeggen dat ze een heel ander en gelukkiger paard terug krijgen. Ookal zijn het iets oudere dieren, het is zeker de moeite waard om hen nog een aantal pijnloze jaren te schenken!

Op Facebook is er een groep waar ervaringen en vragen gedeeld kunnen worden.